تاريخچه به وجود آمدن محصول ايمني عبارت است از حفاظت از زندگي و اثربخشي انسانها و پيشگيري از وارد شدن آسيب به كليه تجهيزات و مواد كه در فع نيازهاي او دخيل هستند. اولين فعاليت ثبت شده در رابطه با بهبود ايمني به تقريبا" دو هزار سال پيش بر ميگردد كه در كتاب تاريخ طبيعي پليني ديده ميشود. براي مثال او براي جلوگيري از استنشاق مواد سمي استفاده از ماسكهاي حفاظتي توسط كارگران را در موقع ضروري پيشنهاد كرده است. برناردينو رايازني پدر ايمني و بهداشت حرفهايي، بيماريهاي شغلي مختلفي را مورد بحث قرار داده و چندين روش موثر پيشگيري را نيز پيشنهاد كرده است. (1714-1633) در اين سال اولين كتاب معتبر در زمينه ايمني و بهداشت حرفهايي و طب كار تدوين شد. اولين قانون بازرسي از كارخانجات در سال 1877 توسط مجلس ماساچوست تصويب شد. موضوع اين قانون ايمني حريق، ضبط ........... مناسب، حفاظ گذاري ماشين آلات و مقررات دودكشها بود.
با توجه به افزايش آمار حوادث صنعتي در جهان در سال 1953 كميته مشترك سازمان بهداشت جهاني (WHO) و سازمان بينالمللي كار (ILO) در زمينه تدوين منشور ايمني و بهداشت حرفهايي تشكيل شد. در اين منشور اهداف زير تعريف شده است:
الف- تامين، حفظ و ارتقاي سطح سلامت جسماني، رواني كاركنان در .............
ب - پيشگيري از بيماريها و حوادث ناشي از كار
ج - تطبيق كار با انسان و در صورت امكان تطبيق انسان با كارو سرانجام در سال 1999 اولين استاندارد مديريت ايمني و بهداشت حرفهايي كه قابل مميزي توسط سازمانهاي گواهيدهنده ميباشد تحت عنوانServies Occupational Health and Safety Assessment يا OHSAS 18001 تدوين شد. مبناي تدوين اين استاندارد، استاندارد BS 8800:1996 ميباشد.
مهمترين دلائل استقرار سيستم مديريت ايمني و بهداشت حرفهايي عبارتند از:
1- افراد مهمترين دارايي و سرمايه سازمان هستند.
2- محافظت از منابع انساني و فيزيكي، مهمترين وسيله كاهش هزينهها است.
3-ايمني و بهداشت و كيفيت دو روي يك سكه هستند.
4- هزينههاي مرتبط با نقص كنترل ريسك بالاست
5- سازمان نيازمند آيين نامهها، جهت ارزيابي و اداره كردن ريسكها است.
چرا OHSAS را انتخاب ميكنيم؟
1- اين سيستم همه ريسكها و سيستمهاي مديريت ايمني و بهداشت را پوشش ميدهد.
2- با سيستمهاي موجود ISO 9000 و ISO 14000 سازگار است.
3- با انجام فرآيند شناسايي خطرات و ارزيابي ريسك، اولويت بندي صحيحي از موضوعات ايمني و بهداشت را در كل سازمان فراهم مينمايد.
4- سيستمي ساده و با شفافيت زياد است كه از دوباره كاريها جلوگيري ميكند.
مرحله اول: بررسي اوليه و ارائه طرح كلان
هدف از اين مرحله مشخص نمودن وضعيت موجود سازمان كار فرما به سه هدف:
الف- تعيين وضعيت فعلي
ب - تعيين فاصله وضعيت فعلي با نيازمندي هاي OHSAS 18001
ج- پيشنهاد قدمهاي اصلي لازم در قالب طرح كلان سيستم براي حركت به سمت برآورده نمودن نيازمنديهاي OHSAS 18001 مي باشد.
نظامنامه مقدماتي سيستم مديريت ايمني و بهداشت حرفهاي به عنوان بخشي از طرح كلان سيستم در اين مرحله توسط مشاور ارائه مي گردد. در اين مرحله علاوه بر موارد فوق سعي خواهد شد تا زمينه فرهنگي لازم جهت پذيرش ايجاد تغييرات بعدي در ذهن كاركنان بوجود آيد.
در اين مرحله زمانبندي عملياتي لازم براي مرحله دوم مشخص مي گردد.
اين مرحله شامل موارد زير مي باشد:
1- تحلیل ماموريت و تعيين دامنه سيستم مديريت ايمني و بهداشت حرفهاي
- تعيين دامنه و حدود فعاليت شركت مرتبط با ايمني و بهداشت
2- تدوين خط مشي مقدماتي مديريت ايمني و بهداشت حرفهاي و تعيين چارچوب اهداف ايمني وبهداشت حرفهاي در سازمان
3- ارزيابي و تحليل سيستم سازمان كارفرما
- شناسايي چرخه فرايندهاي عملياتي
- شناسايي فرايندهاي پشتيباني
- شناسايي طرفهاي ذينفع، مراكز قانوني، الزامات قانوني و ساير الزامات ايمني و بهداشت حرفهايي ملي و بينالمللي مرتبط با سازمان
- شناسايي مقدماتي خطرات و عوامل زيانآور محيط كار در سازمان و قابليت سازمان در كنترل اين خطرات
- مطابقت وضعيت موجود با الزامات استاندارد OHSAS 18001 و تعيين موارد كمبود
4- طراحي كلان سيستم
- تعيين و پيشنهاد تغييرات در فرايند و زير سيستمها و ساختار سازماني به منظور تعيين جايگاه واحد ايمني و بهداشت حرفه ايي
- برآورد كلي تجهيزات و پروژه هاي اصلاحي و منابع لازم براي استقرار سيستم
- ليست مقدماتي روشهاي اجرايي و مستندات
- ليست قوانين مربوطه
- برآورد كلي تجهيزات، پروژه هاي اصلاحي و منابع لازم براي استقرار سيستم
- ليست مقدماتي روشهاي اجرايي و مستندات
- ليست قوانين و الزامات قانوني مربوطه
5- تهيه برنامه اجرايي مرحله دوم و ارائه گزارش فعاليتهاي انجام شده در مرحله اول
6- تصديق برنامه توسط سازمان
مرحله دوم: بازنگري، تحليل و تطبيق شرايط سازمان كارفرما با استاندارد OHSAS 18001 و برنامهريزي براي تطبيق
- تشكيل تيم/تيم هاي راهبري و گروههاي كاري و تعيين دامنه فعاليت و مسئوليتهاي هر يك
- طراحي سيستم مديريت ريسك جهت شناسايي و ارزيابي خطرات و عوامل زيانآور محيط كار
- شناسايي خطرات و عوامل زيان آور محيط كار) با همكاري و برگزاري جلسات با گروههاي كاري
- بررسي و مطالعه راه كارهاي كنترل خطرات و پيشگيري از حوادث
- تهيه ليست دستورالعملهاي كنترل عمليات مورد نياز سازمان و همكاري در تدوين دستورالعملهاي كنترل عمليات مورد نياز سازمان
- مشخص كردن اهداف كلان و خرد با مد نظر قراردادن موارد كمبود و خلاءهاي موجود حاصل از گزارش مرحله اول
- تدوين مستندات سيستمي مورد نياز شامل:اقدام اصلاحي، اقدام پيشگيرانه، كنترل مدارك، كنترل سوابق، مميزي
- طرحريزي براي شناسايي و كنترل شرايط اضطراري
- طراحي سيستم ثبت گزارش و آناليز رويدادها و حوادث و شبه حوادث
- اصلاح و تطبيق شرح مسئوليتها و اختيارات سازمان براساس مسئوليتهاي مورد انتظار سيستم مديريت ايمني و بهداشت حرفهايي
- طراحي رويههايي جهت پايش و اندازه گيري مشخصههاي كليدي عمليات و فرآيندها
- تهيه نظامنامه ايمني و بهداشت حرفهايي سازمان
- برگزاري دورههاي آموزشي تشريح الزامات و مستندسازي سيستم مديريت ايمني و بهداشت حرفهاي
مرحله سوم: اجراي سيستم، مميزي ، اصلاح و تدوين نهايي سيستم مديريت ايمني بهداشت حرفهاي و اخذ گواهينامه تائيد صلاحيت استاندارد OHSAS 18001
- اجراي سيستم توسط كارفرما تحت نظارت مشاور
- انجام مميزي داخلي توسط كارفرما تحت نظارت مشاور
- انجام مميزي مستقل و ارائه گزارش به كارفرما
- مشاوره در انجام اقدامات اصلاحي در صورت نياز
- برنامه ريزي و ايجاد هماهنگي براي مميزي تائيد صلاحيت استاندارد OHSAS 18001 و دريافت گواهينامه